Obezite Nedir? Cerrahi Yöntemleri Nelerdir?

Obezite Nedir?

Obezite yani Türkçe karşılığı ile ÅŸiÅŸmanlık, vücut yağının normal deÄŸerlerden fazla olması durumuna verilen addır. Vücut yağının, boya olan oranını hesaplamak için, yani vücut kitle indeksinin sonucunu bulmak için vücut ağırlığı boyun karesine bölünür. Çıkan sonuç, vücuttaki yaÄŸ kitlesini hesaplamamıza yarar. Çıkan sonuçlar ise tablodaki rakamlara göre zayıf, normal ya da obez sınıflandırması yapmamıza olanak saÄŸlar.

Obezite Beraberinde Hangi Hastalıkları Getirir?

Obez insanlarda görülen en sık hastalıklar, kalp damar hastalıkları, kalp krizi, kolesterol, tip II diyabet, kan yağı deÄŸerlerinde yükselme, safra kesesi taşı, uyku sorunları ve uyku apnesi, nefes darlığı ve astım, kireçlenme, karaciÄŸerde problemler, siroz, kısırlık ve bazı kanser türleri görülmektedir. Tüm bunların dışında sosyal, ekonomik ve psikolojik rahatsızlıklar da obez kiÅŸilerde görülebilmektedir.

Obezitenin Başlıca Sebepleri Nelerdir?

Genetik yatkınlığın yanı sıra, alınan enerjinin yakılan enerjiden fazla olması durumunda obezite meydana gelmektedir.

1. 
   

   Genetik Faktörler

   
   

Vücut kitle indeksi ve vücut kilosu yapılan araÅŸtırmalara göre yaklaşık olarak yüzde 66 oranında genetiktir. Yani obezite vakalarının birçoÄŸu genetik faktörlere dayanabilir. Genetik faktörler ise açlığa karşı direnci etkileyebilir. Yani çabuk acıkabilir ya da her yediÄŸiniz ciddi anlamda size yarayabilir.

2. 
   

   Çevresel Faktörler

   
   

Büyük porsiyonlar halinde fazlasıyla rafine karbonhidrat yani, glukoz, toz ÅŸeker ya da mısır ÅŸurubu gibi öÄŸünler tüketiyorsanız ve alkol, meyve suyu (özellikle içerisinde katkı maddeleri bulunan ve ÅŸeker oranı yüksek kutulu nektarlar), gazoz ve kola gibi içecekleri sıklıkla tercih ediyorsanız obeziteye davetiye çıkarıyorsunuz demektir. Bunların yanı sıra hareketsiz bir yaÅŸam, televizyon, bilgisayar ya da telefonda oturarak çok fazla vakit geçirme de hızlı ve aşırı kilo alımını kolaylaÅŸtırmaktadır. Tüm bu çevresel faktörleri önlemek ve saÄŸlıklı bir yaÅŸama adım atmak ise sandığınızdan çok daha kolay; bunu belirtmek isteriz. Taze meyve ve sebze tüketimi, kompleks karbonhidratlar, yani lif açısından zengin polisakkaritleri hayatımıza almaya baÅŸlamamız (çavdar, tam buÄŸday ya da kepekli ekmek tüketimi ve protein açısından da zengin çiÄŸ badem, çiÄŸ fındık gibi çerez tüketimi) obeziteyi hayatımızdan uzak tutacak baÅŸlıca etmenler arasındadır. Tüm bunların yanı sıra düzenli bir uyku da son derece önemlidir. EÄŸer 6 ila 8 arası bir uyku çekmiyor; bu saatlerden az ya da çok uyuyorsanız bu düzeni deÄŸiÅŸtirip uzmanların önerdiÄŸi saatlerce ve mümkünse gece uykusu çekmenizde fayda var. Unutmayın ki sizin kadar vücudunuzun ve organlarınızın da dinlenmeye ihtiyacı var. Çok uyumak uzun süre hareketsizlik anlamına gelir. Az uyumak ise acıkarak daha fazla yemek yemenize sebep olabilir. O yüzden düzenli uyku ÅŸart diyoruz.

Tüm bunların dışında bir de bazı ilaç ve tedaviler de obeziteye sebebiyet verebilir. Bunların başında herkesçe bilinen hormon, kortizol ve bir takım antidepresanlar ile lityum kilo artışına neden olabilir. Bir diÄŸer sebep ise hipotiroid olabilmektedir.

3. 
   

   Yeme Bozuklukları

   
   

• Aşırı Yemek: Bu kiÅŸilerde genellikle görülen özellik; yemeÄŸi hızlıca, çarçabuk ve adeta ÅŸiÅŸene kadar yemektir. Genellikle yemek sonrasında piÅŸmanlık hissetseler de yemek sırasında bu his çoÄŸunlukla yoktur ve tamamen yemeÄŸe odaklıdırlar. Kontrolsüzce yenen bu yemekler, aç deÄŸilken de yenebilir ve obezlerin yaklaşık olarak yüzde 30’unda gözlenmektedir.


• Gece Yeme Sendromu (Night Eating Sydrome): Bu özellikteki kiÅŸiler, sabahları genellikle iÅŸtahsız olurlar; fakat akÅŸam yemeÄŸini fazlasıyla yiyerek tabiri caizse uyuyana kadar atıştırmaya ya da gece bir öÄŸün daha yemeye meyillidirler. Gıdaların yaklaşık olarak yüzde 25’ini akÅŸam ve gece saatlerinde tüketmektedirler.

Obezite Tanısı Nasıl Koyulur?

Obezite tanısı Vücut Kitle Ä°ndeksi , vücut yapısı analizi ya da bel çevresi ölçümü bile tanısı konulabilen bir hastalıktır. Dünya SaÄŸlık Örgütü’nün 2004’te yayımladığı veriler ışığında zayıf, normal ya da obez olduÄŸunuzu yukarıda paylaÅŸtığımız tablodan da anlayabilirsiniz.

Obezite Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Yazımızın bu aÅŸamasına geçmeden önce, asla unutmamanızı istediÄŸimiz bir konu var. Vücutta bulunan fazla yaÄŸlardan yüzde 10 hatta 5’i bile gitse, bu durum saÄŸlık açısından oldukça olumlu yansımalar yapacaktır. Åžeker, insülin direnci, karaciÄŸer yaÄŸlanması, kalp-damar hastalıkları ya da hipertansiyon geliÅŸmiÅŸ ise kilo kaybından sonra iÅŸler yoluna girmeye baÅŸlayacaktır. Ayrıca belirtmek isteriz ki; bahsedeceÄŸimiz tedavi yöntemleri herkes için uygun deÄŸildir. Bunun en doÄŸru kararını yine hekiminiz verecektir.

Obeziteden Kurtulmanın Altın Anahtarı (sağlıklı yaşamın kuralları)

Bu basit ama bir o kadar da etkili altın kuralları hepimiz biliyoruz aslında:

• Hareketli bir hayat (haftada en az 3 gün düzenli spor ya da yürüyüÅŸ)


• SaÄŸlıklı beslenmek (az karbonhidrat, kısıtlı ÅŸeker ve tuz, sebze, meyve ve protein alımı)


• DoÄŸru yemek piÅŸirme yöntemleri (buharda, ızgara ya da fırında, zeytin yaÄŸ ile)


• Düzenli ve etkili uyku (6-8 saat arası mümkünse gece uykusu)

Tüm bunların yanı sıra;

• Ä°laçlar (Phentermine, Orlistat, Lorcaserin, Phentermine-Topiramate)


• Bariatrik Cerrahi (metabolik, obezite cerrahisi)

Yöntemleri de obezite hastalarına sunulan seçenekler arasında yer almaktadır.

Obezite Diyeti (Rejim Listesi ÖrneÄŸi ile Birlikte)

Obeziteden kurtulmak, kiloyu kontrol etmek ya da kilo almamaya çalışmak için ortak kuralların yanı sıra aÅŸağıda paylaÅŸacağımız diyet listesi de sizlere bir örnek ve alternatif rejim listesi olabilir. Fazla kilolardan kurtulmak için basit adımlar için:

• Ä°ÅŸlenmiÅŸ gıdalardan (özellikle sucuk, salam, sosis ya da abur cuburlardan) ve rafine karbonhidratlardan (ÅŸeker, glukoz ve mısır ÅŸurubu içeren besinlerden) uzak durmalıyız.


• Alkolden kaçınmamız gerekiyor.


• Bol bol sebze, aşırı ÅŸekerli olmayan meyvelerden ve proteinlerden faydalanmalıyız.


• YaÄŸsız ya da az yaÄŸlı süt ve süt ürünleri tercih edilmelidir. Süt ve süt ürünleri, D vitamini açısından son derece önemlidir; bu yüzden tüketmemiz ÅŸart! Fakat tüketirken fazla kalori almamak için yaÄŸsız ya da az yaÄŸlı tercih etmekte fayda var.


• Diyet ürünleri diye sunulan paketli abur cuburlardan kaçınmalıyız; kalorisi düÅŸük olsa da karbonhidrat açısından zengin olduÄŸunu unutmayın!


• Yemek esnasında kola ya da gazoz benzeri vücudun alkali derecesini düÅŸüren, metabolizma yavaÅŸlamasına sebep olan ve aşırı enerji-kalori içeren içecekler yerine su tüketmeye özen gösterin.


• Fast food tuzağına düÅŸmeyin!


• Gece öÄŸün yemek yerine, çok acıkırsanız yoÄŸurt, süt, küçük bir elma ya da salatalık veya havuç tüketin.


• Her türlü abur cuburu hayatınızdan çıkarın.

Örnek Obezite Diyet Listesi

Unutulmamalıdır ki, diyet listeleri kiÅŸiye özel hazırlanır. EÄŸer fazla kilolarınız varsa ya da obez sınıfındaysanız muhakkak doktor ve diyetisyen ile iÅŸbirliÄŸi içinde diyet ve spor belirlenmelidir.

Balık, glisemik indeks açısından düÅŸük gıdalar, zeytin yağı kalp ve damar hastalıklarının oluÅŸumunu engellemektedir. Åžeker hastalığı riskini de azaltır. Beslenme planınızda, az yaÄŸlı ve bol lifli besinleri tercih etmenizde ve karbonhidratlar yerine protein almanızda fayda var. Kalori alımını bir anda kesmek, daha fazla kilo alımına ya da baÅŸka diÄŸer hastalıklara davetiye çıkarabilir; bu yüzden günlük ortalama 600 kalori azaltması ile iÅŸe baÅŸlayabilirsiniz.

Sabah kahvaltısı (her gün aynı olacak): 1 dilim kepek ekmeÄŸi, 1 kibrit kutusu büyüklüÄŸünde peynir, bitki çayı yada yeÅŸil çay (ÅŸekersiz), salatalık-domates-yeÅŸil biber söÄŸüÅŸ, 4 adet siyah zeytin.

1. gün öÄŸle yemeÄŸinde: 2 adet lop yumurta, akÅŸam yemeÄŸinde 6 adet ızgara köfte, 1 porsiyon yeÅŸil salata.

2. gün öÄŸle yemeÄŸinde: 1 adet simit, 1 bardak tuzsuz ayran, akÅŸam yemeÄŸinde yarım porsiyon haÅŸlanmış tavuk, 1 porsiyon mevsim salatası

3. gün öÄŸle yemeÄŸinde: 200 gram yaÄŸsız yoÄŸurt, 1 dilim kepek ekmeÄŸi, 1 adet salatalık (salatalığı yoÄŸurdun içerisine dilimleyebilirsiniz), akÅŸam yemeÄŸinde 100 gram ızgara biftek, 1 porsiyon yeÅŸil salata

4. gün öÄŸlen yemeÄŸinde: 1 porsiyon haÅŸlanarak hazırlanmış ıspanak, 1 dilim çavdar ekmeÄŸi, akÅŸam yemeÄŸinde 2-3 adet kuzu pirzola, 1 porsiyon yeÅŸil salata

5. gün öÄŸle yemeÄŸinde: 2 adet yumurta ile hazırlanmış omlet, 1 porsiyon mevsim salatası, akÅŸam yemeÄŸinde 1 porsiyon haÅŸlanarak hazırlanmış kepekli makarna, 1 kase yaÄŸsız yoÄŸurt

6. gün öÄŸle yemeÄŸinde: 1 büyük kase ton balıklı, yeÅŸillik salatası, akÅŸam yemeÄŸinde 2 adet bulgur ile hazırlanmış biber dolması, 3 yemek kaşığı yaÄŸsız yoÄŸurt

7. gün öÄŸle yemeÄŸinde: 1 kase bol limonlu mercimek çorbası, 1 dilim kepek ekmeÄŸi, akÅŸam yemeÄŸinde 1 porsiyon ÅŸiÅŸ ızgara, 1 porsiyon yeÅŸil salata.

Obezitede Spor Yapmak Bir Mucize GerçekleÅŸtiriyor!

Hem kalori yakmak hem de metabolizmayı hızlandırmak adına spor yani egzersiz yapmak son derece önemlidir. Düzenli spor yapmaya baÅŸladığınız takdirde, oturduÄŸunuz zamanlarda bile yaÄŸ yakmaya devam edersiniz. Bunun için ise en etkili yöntem aerobik egzersizlerinin yani tempolu yürüyüÅŸ, pilates, aerobik ve kültür fizik hareketlerinin yanı sıra ağırlık çalışmaları da oldukça önem taşır. Bu iki egzersiz türünü hafiften baÅŸlayarak zamanla çoÄŸaltabilirsiniz.

Sporun vücuda saÄŸladığı faydaları ÅŸu ÅŸekilde sıralayabiliriz:

• Ä°nsülin duyarlılığını arttırır ve diyabeti önleyici etkiye sahiptir.


• Kolesterol, kan yaÄŸları ve trigliseriti düÅŸürür.


• Psikolojik açıdan sizi rahatlatır. Seratonin gibi ‘mutluluk’ hormonlarının salınmasını saÄŸlar. Antidepresan etkisi yaratır.


• Yapılan araÅŸtırmalar sonucu meme ve kolon kanserini önleyici olduÄŸu ortaya çıkmıştır.


• Ä°nsan ömrünü uzatır ve kaliteli bir yaÅŸam ÅŸansı sunar.

Peki Ya Obezite Ä°laçları Ä°ÅŸe Yarar mı?

Evet, kullanılan bazı maddelerin ve bu ilaçların vücuttan yaÄŸ atmak ya da iÅŸtah azaltmak gibi etkileri olduÄŸu kanıtlanmıştır ve eczanelerde reçeteli ya da reçetesiz bir ÅŸekilde bu ilaçlar satılmaktadır. Fakat kesinlikle ama kesinlikle, doktor kontörlünde olmadan bu ilaçları kullanmayın. AkÅŸam haberlerinde izlediÄŸiniz, kontrolsüz zayıflama ilacı kullanarak ölen kiÅŸilerden olmak istemezsiniz! AÅŸağıda vereceÄŸimiz ilaç bilgileri tamamen rehber amaçlıdır.

Orlistat: Bu madde, besinden alınan yaÄŸ emilimini azaltmaktadır. Sonuç olarak dışkınızla beraber fazlaca yaÄŸ da atmış olursunuz.

Sibutramin: Ä°ÅŸtah kesici bir etkiye sahiptir. Fakat ani ölümlere neden olabildiÄŸi için baÅŸta ABD olmak üzere pek çok ülkede satışı ve kullanılması yasaklanmıştır.

Phentermine: Beyin yani merkezi sinir sistemi üzerinden etki eder. Tokluk hissi uyandırır. Ama bu maddenin de yan etkileri oldukça fazladır. TaÅŸikardi, hipertansiyon ve aşırı sinirlilik hali yarattığı için en fazla 3 ay kullanılır.

Lorcaserin: Yine iÅŸtah azaltıcı bir ilaçtır. Yan etkileri hipertansiyon, çarpıntı ve depresiflik olabilir.

Obezite Cerrahisi

Obezite cerrahisi, metabolik ya da bariatrik tedavi, kiÅŸinin yemesini sınırlandırmak ve gıdaların emilimini azaltarak kilo verilmesini saÄŸlayan, mide ya da bağırsaklara uygulanan cerrahi müdahalelerdir.

Obezite Cerrahisinin ÇeÅŸitleri

1. Restriktif; mide küçültme operasyonlarıdır.


2. Malabsorbtif; ince bağırsaÄŸa uygulanarak gıdaların emilimini azaltmaya yönelik operasyondur.


3. Mikst: Yukarıda saydığımız her iki operasyonu da kapsar.

Sıkça Yapılan Obezite Operasyonları

• Gastrik Bypass


• Sleeve Gastoktomi


• Ayarlanabilir gastrik band


• Biliopankreatik diversiyon, duodenal switch

Kimler Obezite Ameliyatı Olabilir?

Bunun için en önemli kriter vücut kitle indeksinin en az 40 olmasıdır. EÄŸer hipertansiyon, ÅŸeker ya da insülin direnci gibi rahatsızlıklar geliÅŸmiÅŸse bu sayı 3 de olabilir. Hasta eÄŸer diyet ve egzersizle kilo veremiyorsa ya da psikolojik açıdan bu tip durumlarda yol kat edemiyorsa ameliyat olabilir.