Çocuklar, okula baÅŸladıklarında konfor alanlarından çıkmış olurlar ve hayatlarında yepyeni bir sayfa açılır. ÖÄŸrenilmesi gereken konular, geliÅŸtirilmesi gereken yeni beceriler, kurulan yeni arkadaÅŸlıklar ve edinilen sosyal çevre ile pek çok yenilikle karşı karşıya kalırlar. Bu durum, bazı çocukların kaygılarını arttırır, bazıları içinse eÄŸlencelidir.
Peki kaygılanan çocuÄŸun psikolojisi hakkında neler biliyoruz? Ona nasıl yaklaÅŸmalıyız ve çocuÄŸumuz bizlere davranışları ve sözleriyle ne anlatmaya çalışıyor? Bu soruların cevaplarını sizler için araÅŸtırdık.
OKULA BAÅžLAMA DURUMUNA YALNIZCA ÇOCUÄžUNUZ DEĞİL, SÄ°Z DE ALIÅžIN
Çocuk kadar ebeveynlerin de bu fikre alışması gerekiyor aslında. Bu süreçte ona nasıl yaklaÅŸmak gerekir ve bu fikre çocuÄŸu ne ÅŸekilde alıştırmalı, okula adaptasyon sürecini nasıl yönetmeli, tüm bunları araÅŸtırıp, ona en doÄŸru biçimde yaklaÅŸmaya çalışılmalıdır.
ÇocuÄŸunuz, aile içindeki konforlu yaÅŸamından ve anne – baba ve kardeÅŸ güveninden bir nebze olsun uzaklaÅŸtığı, kendi becerileri ve yeteneklerinin farkına vardığı bir döneme baÅŸlar. Bu dönem psikolojide “çalışkanlık dönemi” olarak adlandırılır ve 6 ila 12 yaÅŸ arası çocukları kapsar.
Çocuk ilkokula baÅŸladığı dönemde, dış dünyaya ilk kez adım atar ve çevresinde anne – babası dışında farklı ve tanımadık insanlarla tanışır. Sosyal bir çevreye girer. ÇocuÄŸunuz, henüz dışarıdan gelen kuralları tam anlammıyla içselleÅŸtiremez, hala bir nebze denetime ihtiyaç duyar. Bunun yanı sıra, çocuÄŸunuz okulda arkadaÅŸlarıyla ve öÄŸretmenleriyle ne yaptığını, onlarla nasıl vakit geçirdiÄŸini ve okuldaki zamanını sizle paylaÅŸmak ister; çünkü onun gözünde anne baba hala çok önemlidir. Bu aÅŸamada onu dinlemeli, anlattıklarına gerçek anlamda ilgi göstermeli, hatalı düÅŸündüÄŸü konularda öfkelenmeden, tabiri caizse tatlı uyarılarda bulunmalı, destek görmesi gereken konularda ise bunu ona hissettirmelisiniz.
Ä°LKOKULA BAÅžLAYAN BÄ°R ÇOCUK NASIL HÄ°SSEDER?
Evden ve anne – babadan kısmi uzaklaÅŸma, okula giderek sorumluluklar alma, kurallara uyma, okuma yazma ve matematik gibi temel ögeleri öÄŸrenme, 40 dakikalık sürede dersleri ile ilgilenme ve 10 dakikaya tek başına gidereceÄŸi beslenme, tuvalet gibi ihtiyaçlarını ve oyun sığdırma, arkadaÅŸ edinme ve kendini belli bir sosyal çevreye en uygun yöntemi bularak kabul ettirme gibi hayatında yepyeni bir döneme giren çocuk, ilk baÅŸta kaygılanabilir ve bu durum onu fazlasıyla tedirgin edebilir. Hafif kaygılarda, genellikle ebeveynler ve çocuk adına korkulacak bir durum yoktur. Fakat bu durum çocuÄŸun davranışlarında, konuÅŸmasında ya da huyunda bir deÄŸiÅŸim içeriyorsa, örneÄŸin içe kapanıklık ya da aşırı ve kontrolsüz öfke davranışları ihtiva ediyorsa, iÅŸte o zaman bir uzmandan yardım almakta fayda vardır. Bu tip davranışları anlamak için çocuÄŸun seyrini takip etmelisiniz. Zamanla okula ve yeni çevresine alışıtığını gözlemliyorsanız tedirgin olmayınız.
ÇOCUÄžUNUZU OKULA MOTÄ°VE EDÄ°N
ÇocuÄŸunuza okul ile ilgili kısa ve net bilgiler vermenizde fayda var. Bunun bir zorunluluk olduÄŸunu uzun cümlelerle anlatmamalısınız. Okulun güvenli ve eÄŸlenceli bir yer olduÄŸunu, herhangi bir durumda istediÄŸi zaman sizin okula gelip onu görebileceÄŸinizden bahsedin. Okula haftanın 5 günü gideceÄŸini ve yeni arkadaÅŸlar edineceÄŸini anlatabilirsiniz.
ONUN, ÖÄžRENCÄ°DEN ÖNCE ÇOCUK OLDUÄžUNU UNUTMAYIN!
Mükemmeliyetçi ebeveynler olmayın. ÇocuÄŸunuz hayal gücünü, yeteneklerini keÅŸfedeceÄŸi ve öÄŸrenmesi gereken pek çok ‘yeni’ konunun ve kuralın olduÄŸu bir döneme baÅŸlıyor. Onun önce çocuk, sonra öÄŸrenci olduÄŸunu sakın unutmayın ve ona bunu bilerek yaklaşın ve mutlu bir çocuk olmasını saÄŸlayın.
HER KONUDA TEKRAR YAPIN VE KONULARI PEKÄ°ÅžTÄ°RÄ°N
EÄŸer öÄŸrenilen konular ve aktiviteler tekrar edilmezse, yeni bilgiler yüklenen ve yeni bir çevreye giren çocuk tarafından unutulabilir. Ebeveyne düÅŸen görev ise, ona unutmaması konusunda yardımcı olmaktır. Durumu eÄŸlenceli hale getirerek, pür dikkat çocuk ile iletiÅŸimde olmalı ve hem derslerini hem de okulda öÄŸrendiÄŸi aktiviteleri tekrar etmeye yönlendirmelisiniz. Anaokulda öÄŸrendiÄŸi anlama, kavrama, tanıma ve ifade edebilme gibi duyguları, ilkokulda da devam edecek, merakı farklı konularda her geçen gün daha da büyeyecektir. Fakat çocuk ‘yeni ÅŸeylerle’ o kadar doludur ki, bazen, bazı noktalarda tıkanma yaÅŸayabilir ve sizden bir ÅŸekilde yardım isteyebilir. Bu konuda öÄŸretmenlerle iÅŸbirliÄŸi içinde olup ona en doÄŸru ÅŸekilde yaklaÅŸmak çok önemlidir. Okul ve öÄŸretmenler ile iÅŸbirliÄŸi içinde olmak, çocuÄŸun geliÅŸiminde de çok önemli bir rol oynar. ÇocuÄŸun okula karşı bakış açısı, tutumu, olgunlaÅŸması ve davranışları ile benlik duygusu ve sosyal geliÅŸimi desteklenir, daha hızlı geliÅŸme gösterir ve olumlu yönde ilerler.
OKULDA BAÅžARILI BÄ°R ÇOCUK Ä°ÇÄ°N 5 ALTIN KURAL
ÇocuÄŸunuz okulda farklı, evde farklı davranışlar gösterebilir. Bu konuyu takip etmek içinn okulla ve öÄŸretmenle iletiÅŸim halinde olmak gerekir. ÇocuÄŸunuz, akademik olarak, okul hayatında yüksek notlar alabilir; fakat bu durum tek başına yeterli deÄŸildir. Onun yetenekleri ve isteklerini de göz ardı etmemek gerekir.
Okul hayatında baÅŸarılı bir çocuk için ise okulun ilk dönemlerinde ÅŸu yolları izlemenizde fayda var:
1.EV ÖDEVLERÄ°NDE REHBERLÄ°K EDÄ°N
ÇocuÄŸunu için ev ödevi, sorumluluk alma duygusu ve gelecekte iÅŸ etiÄŸi geliÅŸtirmelerinde yardımcı olacak bir husustur. Ä°lkokul çağındaki bir çocuÄŸun ev ödevi, dikkat ve takip açısından 10 – 15 dakika arası olmalıdır. Ödev esnasında, ona rehberlik etmek önemlidir. Ödevi gözden geçirmek ya da takıldığı yerlerde yol gösterici olmak ona fayda saÄŸlar. Fakat önemli bir konu vardır; ebeveynlerin çocuÄŸun ödevini yapması ya da ona doÄŸru cevapları vermesi faydalı bir tutum olmaz. Bu konuda hassas davranmanızda fayda var.
2.DERS ÇALIÅžMA ÅžEKLÄ°NÄ° ÖÄžRETÄ°N
ÇocuÄŸunuza not alma, doÄŸru araç gereç ve kitaplarla çalışma gibi durumlarda yol gösterici olun. Bunun yanı sıra okuma – yazma ve matematik konularında nasıl bir yol izlemesi gerektiÄŸini öÄŸretmeni ile konuÅŸup, çocuÄŸunuzun çalışma ÅŸeklini ilkokul çağında oturtmaya çalışın.
3.OKUL KURALLARINI ÖÄžRETÄ°N
Bunu eÄŸlenceli hale getirerek yapmaya çalışın. Onu sıkmadan ve çocuÄŸunuzun gözünü korkutmadan yapmanız çok önemli. Okulda nasıl davranması gerektiÄŸi, okul kurallarını ve disiplinini, davranışlarının nasıl olması gerektiÄŸini, kıyafet ve elektronik cihazlar gibi detayları, ilgisini yerinde tutarak anlatmalısınız.
4.OKUL Ä°LE Ä°ÅžBÄ°RLİĞİ Ä°ÇÄ°NDE OLUN
Bu bir ebeveynin üstüne düÅŸen en önemli konulardan biri. ÖÄŸretmeniyle ve diÄŸer ebeveynlerle iletiÅŸim halinde olmak, çocuÄŸun geliÅŸimi ve okula alışma süreci için oldukça önem arz ediyor. Okuldaki aktivitelere katılmaya çalışın ve toplantıları kaçırmamaya özen gösterin.
5.ÇOCUÄžUNUZA OKULUN BUGÜN NASIL GEÇTİĞİNÄ° SORUN
ÇocuÄŸunuzun, onun okul hayatıyla ilgilendiÄŸinizi hissetmesi ve bilmesi, onun hem güvenini tazeleyecektir hem de okul fikrine alışma sürecini hızlandıracaktır. Sınıfta neler yaptığını, arkadaÅŸlarıyla hangi oyunları oynadığını, bugün derslerde neler öÄŸrendiÄŸini ya da hangi aktivitelere katıldığını sorun. Bu sohbeti gerçekleÅŸtirirken, onla göz teması içinde olmaya ve baÅŸka bir iÅŸle ilgilenmemeye özen göstermelisiniz.
