ÖZGÜVEN NEDÄ°R?

Özgüven eksikliÄŸinden ziyade belki de önce "özgüven" nedir, onu bilmek gerekiyor. Özgüven, kiÅŸinin kendini toplum içinde doÄŸru ifade edebilmesi, istekli ve giriÅŸken ve eleÅŸtrilere açık olması, duygusal olarak olgun davranabilmesi ve kapasitesini doÄŸru deÄŸerlendirme becerilerine sahip olması demektir.

ÖZGÜVEN EKSÄ°KLÄ°Ä�Ä° NEDÄ°R?

Bu tanımda geçen özelliklerin eksikliÄŸi ve bu eksikliklerin hayatımızı olumsuz etkilemesi ise özgüven eksikliÄŸi olarak tanımlanabilir kısaca.

Özgüven eksikliÄŸinde birey, kendinden süphe duyar, eleÅŸtrilere karşı hassas bir yaklaşım içindedir, pasiftir ve diÄŸer kiÅŸilerin düÅŸüneleri karşısında, ona katılmasa bile boyun eÄŸme eÄŸilimi içindedir. AÅŸağılık duygusuna kapılabilir ya da baÅŸka insanlar tarafından sevilmediÄŸini veya sevilmeyeceÄŸini düÅŸünebilir.

PEKÄ° ÖZGÜVEN EKSÄ°KLÄ°Ä�Ä° NASIL ORTAYA ÇIKAR?

Özgüven eksikliÄŸinin ortaya çıkışının pek çok sebebi olabilir. Bunların en başında, çocukluktan bu yana yaÅŸanan ailevi baskı, her ÅŸeyde en iyisi olma talepleri, aşırı koruyuculuk, aileden bir kayıp ya da kız/erkek arkadaÅŸtan ayrılık gibi etkenler gelebiliyor. Tüm bunların yanı sıra çevresel faktörler de etkili olabilir. ArkadaÅŸtan çevresinde yaÅŸanan olumsuz bir deneyim ya da yaÅŸanan durumları bir deneyim olarak algılamak yerine üzerine aşırı düÅŸünmek ve takıntı haline getirmek de özgüven eksikliÄŸinin ortaya çıkmasında oldukça önemlidir. Ayrıca baÅŸarısızlık korkusu da önemli bir diÄŸer nedendir. Örnek vermek gerekirse, bir sınavda baÅŸarısız olmak ve bunu bir deneyim olarak görmek yerine, kendinizi baÅŸarısız, iÅŸe yaramaz biri gibi hissetmek de tetikleyici unsur arasındadır.

ÖZGÜVEN EKSÄ°KLÄ°Ä�Ä° BELÄ°RTÄ°LERÄ° NEDÄ°R?

• Kendini deÄŸersiz ve baÅŸarısız hatta pek çok konuda yetersiz hissetme.


• Ä°nsanlar kırılır ya da kiÅŸi hakkında kötü düÅŸünür diye “hayır” diyememek.


• Hızlı bir biçimde umutsuzluÄŸa kapılma durumu.


• Çevre tarafından onaylanmayacağını ve dışlanacağını düÅŸünmek


• Sevilmemekten korkmak.


• Olumlu yanlarını görmezden gelerek fiziksel görünüÅŸünü beÄŸenmemek


• Suçluluk duymak ve utanç hissetmek


• Ä°nsanlara fazlasıyla ihtiyaç duyma isteÄŸi


• Risk almaktan korkmak


• Kendini baÅŸkalarıyla kıyaslama durumu


• Sosyal ortamdan kaçınma, kalabalık bir ortamda çekinme, utanma hisleriyle karşı karşıya kalma ve konuÅŸmaktan kaçınma

ÖZGÜVENÄ° ARTTIRMANIN BASÄ°T YOLLARI

Kendinize hedef belirlerken, hayal dünyasında olmadığınızdan emin olun. Gerçekçi ve makul hedefler belirlemeye özen gösterin. Tamamen hayal kurmayın demiyoruz elbette; fakat burada önemli olan kurulan hayallerin, yapılan planların ve alınan kararların gerçeklik boyutunda olmasıdır. Psikolojinin önemli isimlerinde William James’in düÅŸüncesini aklımızdan çıkarmayalım: “Kendinden memnun olmak = Ne baÅŸardığımız ve baÅŸarmayı hedeflediÄŸimiz ÅŸeydir!”

Bunun yanı sıra kendimiz hakkında olumlu düÅŸünmek son derece önemli. BaÅŸarısızlığa bir deneyim, tecrübe olarak yaklaÅŸmak ve bunu tekrar etmemeye çalışmak, tekrarı olsa bile kendimizin iyi bir insan olduÄŸunu, hayatta bu tip durumlarla herkesin karşılaÅŸabileceÄŸini aklımızdan çıkarmamak gerekir. Ä°yi yönlerimizi düÅŸünerek, bunları ortaya çıkaracak yöntemlerle hedeflere ulaÅŸmak ise bir diÄŸer yöntem olacaktır.

Haklarınıza sahip çıkın ve kimsenin hakkını ihlal etmeden fikirlerinizi açıkça beyan edin. Size uymayan durumlarda “hayır” demeyi bilin. Bunlarla ilgili kitaplar edinebilir, zihinsel ve kiÅŸisel geliÅŸim makalelerinden ve kitaplarından faydalanabilirsiniz.

ÖZGÜVEN EKSÄ°KLÄ°Ä�Ä°NÄ° AÅ�MANIN BASÄ°T YÖNTEMLERÄ°

1. Cesur olun.


2. Ä°ÅŸe yarayacağını düÅŸündüÄŸünüz ÅŸeyler yapın.


3. Gerçekçi hedefler belirleyin.


4. DeÄŸiÅŸime açık olun.


5. Kötü düÅŸünceleri kafanızdan silin ve iyileri düÅŸünün.


6. Deneyim ve tecrübelerinizden ders çıkarmaya gayret gösterin.


7. Her durumda kendinizi yargılamaktan vazgeçin.

ÖZGÜVENÄ° GERÄ° KAZANMAK Ä°ÇÄ°N ATILACAK 10 ADIM

1. Kendinize karşı merhametli olun. Mükemmel olmaya çalışmayın; zira bu göreceli bir kavramdır. Kendinizi devamlı eleÅŸtirmeyin ve kendinizden ÅŸikayetçi olmayın ya da aÅŸağılamayın. Kendinize karşı bu davranış tutumu, sizi demoralize edecek, moralinizi bozacak ve motivasyonunuzu kırarak özgüven eksikliÄŸine sebep olacaktır. DeÄŸerinizi ön plana çıkarın. Kendinizi artık sevmeye ve karakterinize deÄŸer vermeye baÅŸlayın.


2. Olumlu yanlarınızı keÅŸfedin. Neye yeteneÄŸiniz var, neler yapmaktan hoÅŸlanırsınız. Belki de size uygun bir iÅŸte çalışmıyor, çevrede bulunmuyor ya da yeteneÄŸinizi ortaya çıkarak bir hobiyle uÄŸraÅŸmıyorsunuzdur. Tüm bunları gözden geçirin.


3. DuruÅŸunuzu deÄŸiÅŸtirin. Dik durmak ve oturmak, kiÅŸinin kendisini özgüvenli hissetmesi açısından önemli ve psikolojiye göre temel adımlardan biridir.


4. Kendiniz için en doÄŸru hedefi belirleyin ve ona doÄŸru cesurca yürümeye baÅŸlayın. Gerçekçi ve basit adımlarla ilerleyin. Hayallerinizi ve planlarınızı oluÅŸtururken yapabilecekleriniz sınırında hedefler belirleyin. Unutmayın; bir adım atmadan sokağın sonuna ulaÅŸamazsınız.


5. Hobiler edinin. Ä°lgi duyduÄŸunuz konuları es geçmeyin. Bu konular üzerine yoÄŸunlaşın. El beceriniz yüksek ise bunları ön plana çıkarın, matematiÄŸe ilgi duyuyorsanız bulmaca, sudoku ya da matematik egzersizleri yapın ya da bir enstruman çalmayı öÄŸrenin. Dil öÄŸrenmek de bir diÄŸer edinebileceÄŸiniz hobi. Yapmaktan keyif aldığınız, ilgi duyduÄŸunuz konularda ilerlemeniz özgüven tazelemenizi saÄŸlayacaktır.
   

   
   
   

   
   


6. Kendinizi tanıyın ve kendinizin en iyi arkadaşı olun. Merhamet ve sevgi göstermeniz, yalnızca aile ve dostlarınıza karşı olmasın. Kendinize de ÅŸans tanıyın. Å�ahsınızı yermeyi, üstünüze gitmeyi bırakın artık. BaÅŸarılı olabileceÄŸiniz konulara yönelin ve bu konuda kendinizi motive edin.


7. Sosyal çevreye girmekten korkmayın. Kalabalık ortamlar sizi ürkütmesin. Ä°nsanlar gözünüzü korkutmasın. Unutmayın ki herkesin karakteri farklıdır ve onlar buna göre davranır. Siz de kendinizi keÅŸfedin, karakterinizi ön plana çıkararak sohbetlere katılın ve en önemlisi de bu sohbetlerden ve insanlardan çekinmeyin.


8. DeÄŸiÅŸimi hoÅŸ karşılayın. Hayatınızda zaten düzeltmek istediÄŸiniz birtakım yanlışlar olduÄŸunun farkındasınız. Bunların en başında da özgüven eksikliÄŸi, aşırı çekingenlik ve utangaçlık geliyor. O yüzden deÄŸiÅŸimden korkmayın ve onu leyhinize çevirmeye çalışın. Unutmayın, her dakika, bir öncekiyle aynı deÄŸildir. Hayat ve zaman da bir deÄŸiÅŸim içindedir. Siz de olumlu yönden deÄŸiÅŸimden çekinmeyin ve bu durumu olumlu karşılayın.


9. Risk almaktan korkmayın! Bu cümle bile gözünüzü korkutmuÅŸ olabilir; fakat bu yersiz bir korku olacaktır. Hayatta risk almadan baÅŸarılı olma ÅŸansı oldukça düÅŸük. Her adım, her plan ve karar illa ki bir risk faktörü içeriyor. Siz de bu durumdan çekinmeyin ve baÅŸarısız olacağım korkusu ile risk almaktan korkmayın. Olay istediÄŸiniz gibi sonuçlanmasa bile, bunun bir tecrübe ve deneyim olduÄŸunu, ders çıkarmak ve olumlu yönlerini keÅŸfetmek gerektiÄŸini aklınızdan çıkarmayın. Horatio Nelson’ın ÅŸu sözünü unutmayalım: “EÄŸer yaÅŸamında hiçbir baÅŸarın yoksa, yeteri kadar risk almadın demektir!”


10. Özgüven arttırıcı bir yöntemleri keÅŸfedin. ÖrneÄŸin bir liste oluÅŸturun ve bu listeye baÅŸarılı olduÄŸunuz ya da olabileceÄŸiniz konuları ve hedeflerinizi yazın. Daha sonra bu listeyi görebileceÄŸiniz yerlere asın ya da yapıştırın. ÖrneÄŸin odanızın duvarı ya da buzdolabının üstü olabilir. Bir diÄŸer önemli adım ise bu konuda kitaplar okumak. Zihinsel ve kiÅŸisel geliÅŸim kitapları araÅŸtırıp, internetten baÅŸarılı psikologların makalelerini okuyabilirsiniz. Kendinizle kıyaslamadan, motivasyon aracı olarak baÅŸarı hikayeleri de araÅŸtırabilirsiniz.